مقدمه
سقف شیروانی تک شیب، سقف شیروانی یکی از رایج‌ترین انواع سقف‌ها در مناطق مختلف جهان، خصوصاً در مناطق بارانی و برفی به شمار می‌رود و در مدل‌های متنوعی طراحی و اجرا می‌شود. یکی از انواع پرکاربرد و جذاب این سقف‌ها، سقف شیبدار تک شیب است که در سال‌های اخیر در ساختمان‌سازی مدرن، ویلاها و حتی سوله‌های صنعتی طرفداران فراوانی یافته است. در این مطلب با صفر تا صد نصب، تجهیزات لازم، انواع پوشش‌ها، مراحل اجرای سقف شیبدار و دوام و نگهداری آن آشنا خواهید شد.
آشنایی با سقف شیروانی تک شیب
سقف شیروانی تک شیب، برخلاف سقف‌های شیبدار معمولی که دو یا چهار شیب دارند، فقط از یک سطح شیبدار تشکیل شده و معمولاً در خانه‌های مدرن یا سوله‌ها اجرا می‌شود. این مدل سقف با شیب ملایم یا تند طراحی و نصب می‌شود و می‌تواند از نظر معماری جلوه‌ای مدرن و منحصر به فرد به ساختمان بدهد. علاوه‌بر‌آن، اجرای سقف شیبدار تک شیب فرآیندی ساده‌تر نسبت به سقف‌های چند شیب دارد و از لحاظ سازه‌ای نیز معمولاً سبک‌تر است.
مزایای سقف شیبدار تک شیب:
– ساخت و نصب سریع‌تر و ساده‌تر نسبت به سقف‌های چندسطحی
– مصرف کمتر مصالح
– هزینه اجرای کمتر
– طراحی مدرن و زیبا
– قابلیت اجرا با انواع مصالح همچون شینگل، آردواز، سفال، آندولین و آندوویلا و …
– تخلیه سریع آب باران و برف
بررسی مراحل اجرای سقف شیبدار تک شیب
بررسی اولیه سقف و زیرسازی:
اولین و اصلی‌ترین قدم در اجرای سقف شیروانی تک شیب، بازدید دقیق از ساختمان و زیرسازی است. شیب مورد نیاز معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ درصد انتخاب می‌شود، ولی بسته به اقلیم منطقه و سلیقه کارفرما ممکن است این عدد تغییر کند.
– تعیین شیب مناسب: انتخاب شیب مناسب بر حسب نوع پوشش و میزان بارندگی منطقه حیاتی است.
– محاسبه بار سازه‌ای: با توجه به بار مرده و زنده سقف (پوشش، برف، باران، باد)، باید تیرریزی و خرپاگذاری دقیقاً مطابق محاسبات سازه‌ای انجام شود.
اجرای سازه و خرپاها در سقف شیبدار:
پس از تعیین شیب و زیرسازی، نوبت به اجرای تیرهای اصلی و خرپاهای نگهدارنده در اجرای سقف شیبدار می‌رسد. خرپاهای فلزی یا چوبی بسته به نوع سازه و سلیقه کارفرما اجرا می‌شوند و وظیفه تقسیم وزن و انتقال بار را به دیوارهای اصلی بر عهده دارند.
– مصالح تیرریزی: در ایران معمولاً از پروفیل‌های فلزی (قوطی، ناودانی، تیرآهن) برای ساخت خرپاها استفاده می‌شود.
– اتصال خرپاها: خرپاها توسط پیچ و مهره، یا جوش به سازه اصلی متصل می‌شوند و فاصله آنها بر اساس نوع پوشش سقف (شینگل، آردواز، سفال و غیره) تنظیم می‌شود.
نصب پوشش زیرین (عایق و لایه‌های محافظ):
برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و کاهش اتلاف انرژی، قبل از اجرای پوشش اصلی سقف شیبدار، تعدادی لایه محافظ اجرا می‌شود:
– لایه بخاربند و عایق ضد آب (ایزوگام یا فویل آلومینیومی)
– عایق حرارتی (پشم سنگ، پلی استایرن یا پلی اورتان)
اجرای سقف شیبدار با انواع پوشش‌ها:
در این مرحله، پوشش نهایی براساس سلیقه، اقلیم و بودجه انتخاب و نصب می‌شود. در ادامه با انواع رایج پوشش سقف شیبدار آشنا خواهید شد.
انواع پوشش سقف شیبدار و ویژگی‌های آنها
انتخاب پوشش مناسب در اجرای سقف شیروانی تک شیب، اهمیت زیادی دارد و مستقیماً بر زیبایی، دوام و هزینه اثر می‌گذارد. هر پوشش ویژگی‌ها، مزایا، معایب و شیوه نصب خاص خود را دارد.
۱. شینگل (Shingle)
شینگل یکی از مدرن‌ترین و محبوب‌ترین پوشش‌های سقف شیبدار است که معمولاً از جنس فایبرگلاس با پوشش گرانول معدنی و لایه عایق تولید می‌شود.
– مزایا:
– وزن سبک
– نصب سریع
– عایق خوب در برابر سرما، گرما و صوت
– تنوع رنگ و طرح
– مقاوم در برابر رطوبت و شپشک
– معایب:
– کمیابی یا قیمت بالاتر نسبت به لوازم داخلی
– نیاز به نصاب ماهر
– ساخته شده از مواد پتروشیمیایی (دوستدار محیط زیست نیست)
– روش اجرای سقف شیبدار با شینگل:
شینگل‌ها به‌صورت ردیفی و اورلپ شده بر روی لایه زیرین میخ یا منگنه می‌شوند و جزئیات آب‌بندی، خصوصاً در کنج‌ها و درزها، کاملاً رعایت می‌شود.
۲. آردواز
آردواز یکی از قدیمی‌ترین پوشش‌های سقف شیبدار در ایران بوده و همچنان پرطرفدار است. این متریال از ترکیب سیمان، آزبست و الیاف مصنوعی ساخته می‌شود.
– مزایا:
– دوام بالا
– قیمت مناسب
– اجرای آسان
– مقاومت در برابر ضربه و شرایط آب و هوایی
– معایب:
– وزن نسبتاً بالا
– ظاهر ساده‌تر نسبت به شینگل یا سفال
– احتمال جذب رطوبت در درازمدت
– وجود الیاف آزبست (در محصولات قدیمی‌تر) ممکن است برای سلامتی مضر باشد
– روش نصب:
صفحات آردواز با میخ یا پیچ به زیرسازی متصل شده و درزها با چسب آب‌بندی می‌شوند.
۳. سفال
سفال یکی از سنتی‌ترین پوشش‌های اجرای سقف شیروانی است و بیشتر در مناطق شمالی ایران و سبک معماری ایرانی مشاهده می‌شود.
– مزایا:
– دوام و طول عمر بالا
– عایق بسیار مناسب گرما و سرما
– زیبایی و اصالت
– غیرقابل اشتعال
– معایب:
– وزن سنگین
– شکننده بودن
– هزینه اجرا و نگهداری نسبتاً زیاد
– نحوه نصب:
سفال‌ها به‌صورت ردیفی و پوش‌آور نصب شده، بین هر ردیف ملات یا چسب استفاده می‌شود. سازه زیرین باید تحمل وزن سفال را داشته باشد.
۴. آندولین و آندوویلا
آندولین و آندوویلا دو نمونه پوشش مدرن و وارداتی برای سقف شیروانی هستند که از الیاف سلولزی آغشته به قیر ساخته می‌شوند.
– مزایای آندولین و آندوویلا:
– وزن بسیار سبک
– عایق قوی رطوبت و حرارت
– نصب بسیار سریع
– مقاوم در برابر خوردگی و مواد شیمیایی
– قابلیت بازیافت
– معایب:
– قیمت نسبتا بالا
– مقاومت کمتر در برابر ضربات سنگین
– رنگ آنها در برابر نور آفتاب کمرنگ می‌شود مگر روکش UV داشته باشد
– روش نصب:
صفحات آندولین یا آندوویلا روی زیرسازی فلزی یا چوبی نصب و پیچ می‌شوند و درزبندی به وسیله لاستیک‌های آب‌بند انجام می‌گیرد.
۵. سایر پوشش ها (ورق طرح سفال، تایل فلزی، ورق گالوانیزه و …)
– ورق طرح سفال: مشابه سفال کلاسیک اما سبک‌تر و مقاوم‌تر است.
– تایل فلزی سنگ‌ریزه‌ای: ورق فولاد با پوشش سنگ‌ریزه‌ای، زیبا و مقاوم در برابر ضربه، زنگ‌زدگی و آتش.
– ورق گالوانیزه رنگی: مخصوص سقف‌های سوله‌ای و کارخانجات، بسیار مقاوم و قابل شستشو.
تجهیزات لازم در اجرای سقف شیبدار
اجرای سقف شیروانی تک شیب مستلزم بهره‌گیری از ابزار و تجهیزات تخصصی است:
1. پروفیل‌های فلزی یا چوبی: جهت ساخت خرپاها و زیرسازی
2. دستگاه برش پروفیل: برای برش دقیق قسمت‌های فلزی
3. دریل و پیچ‌زن برقی: جهت اتصال قطعات
4. ابزار قفل و نگهدارنده: برای نصب پوشش‌های سقف شیبدار مانند آردواز و آندولین
5. نردبان، داربست، کمربند ایمنی: لازم برای ایمنی کارگران به علت ارتفاع کار
6. مواد عایق: رول‌های ایزوگام، بخاربندها، عایق حرارتی و رطوبتی
7. پیچ، میخ، گیره و بست‌های مخصوص هر پوشش
8. چسب آب‌بند و واشر آبندی: برای جلوگیری از نشت و نفوذ آب باران
هزینه‌های نصب و اجرای سقف شیروانی تک شیب
هزینه اجرای سقف شیبدار تک شیب متاثر از عوامل متعددی است که در زیر به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:
۱. متراژ و وسعت سقف
بدیهی است که هر چه مساحت کار بیشتر باشد، هزینه نهایی افزایش خواهد یافت. معمولاً در پروژه‌های متراژ بالا، هزینه واحد متر مربع اندکی پایین‌تر محاسبه می‌شود.
۲. نوع پوشش انتخابی
قیمت انواع پوشش‌های سقف شیبدار متفاوت است. برای نمونه، آندولین و آندوویلا و شینگل جزو پوشش‌های مدرن و نسبتاً گران‌قیمت محسوب می‌شوند، سفال و آردواز قیمتی مناسب‌تر ولی سنگین‌تر دارند و تایل فلزی می‌تواند هم رقیب کیفی و هم قیمتی برای پوشش‌های دیگر محسوب شود.
۳. هزینه زیرسازی و خرپا
اگر سازه نیاز به ساخت خرپای جدید داشته باشد، این بخش یکی از پرهزینه‌ترین قسمت‌های اجرای سقف شیروانی خواهد بود. اگر تیرریزی قبلاً انجام شده باشد، هزینه فقط مربوط به نصب پوشش است.
۴. شیب و سطح شیروانی
شیب تند نیاز به مصالح و زمان بیشتری دارد و ممکن است هزینه اجرا را اندکی افزایش دهد.
۵. اجرت نصاب و نیروی انسانی
دستمزد نیروهای متخصص برای کار سقف شیبدار (از جمله نصابان حرفه‌ای، داربست بندها و ایمن‌سازان) بسته به منطقه و مهارت متغیر است.
۶. سایر هزینه‌ها
شامل خرید لوازم ایمنی، رنگ‌آمیزی فلزات، خرید پیچ و مهره مرغوب، چسب آب‌بند با کیفیت، حمل و نقل، بیمه کارگران و غیره می‌شود.
نکات کلیدی نگهداری سقف شیروانی برای افزایش طول عمر
بعد از اجرای سقف شیبدار، موضوع نگهداری و سرویس‌های دوره‌ای اهمیت ویژه دارد. رعایت برخی نکات ساده باعث می‌شود سقف شیروانی شما سال‌ها بدون نشتی، شکستگی یا پوسیدگی عمر کند.
الف. بازدید فصلی و ترمیم آسیب‌ها
در آغاز هر فصل (خصوصاً قبل از پاییز و زمستان) سقف را بازدید کنید و ترک‌ها، شکستگی‌ها یا قسمت‌های فرسوده را تعمیر نمایید.
ب. تمیزکاری منظم سطح سقف شیبدار
تجمع برگ، شاخه یا گردوخاک می‌تواند موجب مسدود شدن ناودانی، سوراخ شدن سقف و نشتی شود. حداقل دوبار در سال با جارو یا آب فشار قوی سطح سقف را تمیز کنید.
ج. بررسی ناودانی‌ها و راه‌آب
ناودانی‌ها باید همیشه باز باشند و آب باران یا برف به سرعت تخلیه شود. گرفتگی ناودانی مهم‌ترین عامل نشتی و تخریب سقف‌های شیروانی است.
د. محافظت از عایق‌ها و آب‌بندها
هر از چندگاهی آب‌بند بودن مفاصل و عایق زیر پوشش را چک کنید. اگر بخشی از ایزوگام یا بخاربند کنده یا سوراخ شده، سریعاً ترمیم نمایید.
ه. رنگ‌آمیزی و عایق مجدد (در صورت لزوم)
برخی پوشش‌ها (مثل فلزات یا آندولین کهنه) مستعد زنگ‌زدگی یا تغییر رنگ در برابر نور و رطوبت هستند. هر چند سال یکبار رنگ‌آمیزی و مقاوم‌سازی انجام دهید.
و. جلوگیری از رشد گیاه و خزه روی سقف شیبدار
در مناطق مرطوب، رشد خزه و گیاهان باعث پوسیدگی سریع سقف و افزایش وزن آن می‌شود. با محلول‌های مخصوص یا جارو کردن منظم، اجازه رشد به خزه‌ها ندهید.
ز. محافظت در برابر ضربه و برف سنگین
در برف‌های سنگین گاهی نیاز است برف انباشته را با دقت و بدون آسیب به پوشش برطرف کنید. مراقب ضربات اجسام سنگین روی سطح سقف باشید.
جمع‌بندی
اجرای سقف شیبدار تک شیب، تلفیقی از هنر معماری و دقت اجرایی است که علاوه بر زیبایی، آسایش و اطمینان خاطر برای ساکنین به ارمغان می‌آورد. انتخاب پوشش مناسب (شینگل، آردواز، سفال، آندولین/آندوویلا و …) با زیرسازی استاندارد، استفاده از تجهیزات مدرن و رعایت نکات نگهداری، تضمین‌کننده عمر طولانی و ایمنی سقف شیروانی شما خواهد بود.
فرقی نمی‌کند پروژه کوچک باشد یا بزرگ، خانه ویلایی باشد یا سوله صنعتی، اجرای حرفه‌ای سقف و رعایت اصول ایمنی و نگهداری، سرمایه‌گذاری ارزشمندی برای آرامش و امنیت فضای زندگی و کار شماست. در انتخاب نوع پوشش، تجهیزات و تیم اجرا نهایت دقت را داشته باشید و قبل از هر اقدامی مشورت با کارشناسان سازه و نصاب‌های حرفه‌ای را در اولویت قرار دهید.
اگر تجربه‌ای درباره اجرای سقف شیبدار دارید یا سوالی برای انتخاب نوع پوشش یا هزینه‌ها ذهن‌تان را مشغول کرده، با شرکت ما تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی بهره مند شوید.
بدون دیدگاه